آنچه درباره روش های وصول مطالبات باید بدانیم

وصول مطالبات (claims arrival) از مهم ترین موضوعات حقوقی در حسابداری شرکت های دولتی و خصوصی (سهامی عام یا مسئولیت محدود یا سهامی خاص و تعاونی) است. کدال سازمان بورس، کلکسیونی از گزارش های عدم وصول مطالبات یا تاخیر وصول مطالبات یا مطالبات مشکوک الوصول شرکت های سهامی عام ایران را در ویترین codal.ir قرار داده است که در سود و زیان شرکت ها تاثیرگذار است. فرار و نشیب های اقتصادی سبب می شود که فرآیند وصول مطالبات در کشور، سخت و پیچیده شود.

در این گفتار هلدینگ ملاصدرا، اطلاعات خوبی درباره وصول مطالبات ارائه شده است. تجارب خود را از طریق بخش کامنت در انتهای گفتار به اشتراک بگذارید.

با ما همراه باشید.

داستان وصول مطالبات

وصول مطالبات چیزی است که اشخاص حقیقی و حقوقی فعال در اقتصاد و کسب و کار در ایران و سراسر نقاط جهان هر روز با آن سر و کار دارند. موضوعی حقوقی است و آگاهی از آن سبب می شود که شما با مقولات مربوط به مطالبات حقوقی و انواع آن آشنا شوید.

شما به عنوان پیمانکار بخش خصوصی، پیمانکار بخش دولتی یا شرکت کننده در مناقصات دولتی با رتبه و گرید، همیشه برای دریافت طلب های صورت وضعیت خود، با مقوله وصول مطالبات از خریداران کالا و خدمات مواجه هستید. مقوله بستانکاری و بدهکاری از جمله مواردی است که در دفاتر شرکت ها و امور حسابداری مورد بحث و بررسی است و تلاش فعالان اقتصادی ان است که بستانکاری خود را در اسرع وقت وصول کنند.

هر اندازه مطالبات حقوقی کم تر شود، سود بنگاه بیش تر می شود و جریان نقدینگی افزایش خواهد یافت. مطالبات حقوقی در واقع همه تعهداتی است که به جهت و اسباب گوناگون در جامعه برای اشخاص حقوقی یا حقوقی ایجاد می شود و سبب ایجاد رابطه وصول مطالبات حقوقی میان دو شخص می شود.

رابطه ای است که یک طرف مدیون یا بدهکار (debtor) و طرف دیگر، طلبکار یا بستانکار (creditor) قرار دارد. وصول مطالبات یعنی بازپس گرفتن هر نوع مطالبه معوق توسط بستانکار از بدهکار و تبدیل اسنادی نظیر چک و سفته و صورت وضعیت تایید شده ممیزی شده، به پول نقد.

تعهدات حقوقی، می تواند اصطلاحا، اسباب گوناگونی داشته باشد. خواه این تعهدات در اثر برقراری یک رابطه حقوقی میان 2 نفر یا چند نفر باشد و منشا آن هیچ گونه رابطه حقوقی ارادی و از پیش تعیین شده نداشته باشد. اگر تعهدی، قراردادی باشد، تعهد قراردادی و در غیر این صورت به آن تعهد غیر قراردادی اطلاق می شود.

کلیه روابط اجتماعی میان اشخاص جامعه (interrelationship) ، ماهیت حقوقی ندارد اما همین رابطه اجتماعی غیر حقوقی می تواند به شکل گیری آثار حقوقی با بار حقوقی، منتهی شود. در هر حال، تعهداتی را برای افراد ایجاد میکند و شخص متعهد به انجام کاری می شود.

تعهدات حقوقی نوعی مطالبه حقوقی است. اصطلاح مطالبه حقوقی و وصول مطالبات در زمانی کاربرد دارد که تعهد، جنبه مالی داشته و شخص بر اساس یک رابطه قراردادی یا غیر قراردادی ملزم به پرداخت وجه باشد.

وصول مطالبات حقوقی بر اساس چه اسنادی است؟

مطالبه حقوقی در واقع تعهدی است که بر اساس عوامل گوناگون مثل قرارداد و غیره ایجاد می شود. این تعهدات موجب شکل گیری رابطه حقوقی میان دو نفر شده و وصول مطالبه بر اساس اسناد عادی و رسمی می باشد.

سند عادی و رسمی برای وصول مطالبات در واقع تعهدی است که در حدود ضوابط قانونی توسط مامور رسمی در دفترخانه تنظیم می شود. سند عادی به سندی اطلاق می شود که اشخاص بدون تشریفات خاصی در میان خود تنظیم می کنند و بار قانونی دارد. سند عادی سندی است که در دفاتر املاک تنظیم می شود. اما سند قانونی سندی است که در دفترخانه اسناد رسمی تنظیم می شود.

وصول مطالباتی که بر اساس اسناد رسمی باشد، امتیاز ویژه داشته و امتیاز ویژه ای در اختیار خواهان دعوا قرار می دهد. در مرحله شکل گیری رابطه حقوقی بایستی توجه کرد که رابطه بر اساس سند رسمی که از اعتبار قضایی برخوردار است، تاسیس شود.

یکی دیگر از روش های وصول مطالبات از طریق اسناد تجارتی مثل چک و سفته است. قانون چک در ایران از سال 1400 شمسی دست خوش تغییرات اساسی شده و این رویه صدور چک و برگشتی چک را تحت الشعاع قرار داده است.

هر نوع سند عادی و رسمی می تواند به 2 نوع تجارتی یا غیر تجاری طبقه بندی شود. مهم ترین سند عادی تجاری که تعهد حقوقی برای دارنده و صادر کننده آن ایجاد می کند، چک و سفته است. یعنی چک و سفته، سندی تجارتی است که حتی برای امور غیر تجارتی هم کاربرد دارد.

اوراق قرضه (bond) و اسناد اعتباری (LC) و برگه سهام و بارنامه از دیگر سند های تجارتی مشهور است که برای تامین مالی بنگاه ها استفاده می شود.

با توجه به افزایش شمار اسناد تجارتی در اقتصاد امروز ایران و جهان، چک را می توان یکی از رایج ترین سند عادی تجارتی قلمداد کرد که در روابط میان اشخاص، استفاده زیادی داشته و اهمیت یک سند عادی دارد. اگر چه چک، سند عادی است اما از حیث اجرایی، اعتبار اسناد لازم الاجرا دارد. چک از نظر قابلیت اجرایی، مزایای سند رسمی داشته اما فاقد اعتبار سایر اسناد رسمی می باشد.

برای وصول مطالبات از طریق چک می توان 3 راه را دنبال کرد. یکی روش حقوقی و دیگری روش کیفری و سپس مراجعه به اجراییه ثبت. هر یک دارای الزمات و مزایا و معایبی است که باید به آن توجه داشت.

روش های وصول مطالبه حقوقی

وصول مطالبات حقوقی دارای روش های مختلفی است. وصول مطالبات حقوقی به همه فرآیندهایی اطلاق می شود که بستانکار یا همان طلبکار به منظور احقاق حق خود در برابر بدهکار انجام می دهد. روش غیر حقوقی و روش حقوقی دارد.

روش غیر حقوقی وصول مطالبات پیمانکاران و شرکت ها و اشخاص حقیقی به این گونه است که شخص طلبکار ، سعی می کند با مراجعه به شخص مدیون، نسبت به وصول مطالبه اقدام کند. یا به منظور اخذ طلب، مطالبه وی را به تعویق انداخته و به همین خاطر، سود پول (نزول) طلب کند که ایرادات شرعی و قانونی هم می تواند داشته باشد.

بعضی از روش های غیر حقوقی و صول مطالبات در جامعه، بعضا غیر قانونی و غیر شرعی است که باید در نظر داشت. مثل بعضی ها برای وصول مطالبات خود دست به تهدید اشخاص حقیقی یا حقوقی می زنند که جرم است و مجرم به جرایم مصرح در قانون، محکوم خواهد شد. اگر برای وصول مطالبات خود از روش های غیر قانونی استفاده کنید، پرونده کیفری برای شما تشکیل شده و باید به دادگاه های کیفری استان ها مراجعه کنید.

روش های غیر قانونی وصول مطالبات سبب می شود که وصول مطالبات حقوقی به تاخیر بیفتد. لذا از این کارها پرهیز کنید. داوری های عرفی در مناطق روستایی و عشایری بسیار کارساز بوده و شورا های حل اختلاف در استان ها نیز در این زمینه به موفقیت های خوبی در سال های اخیر دست یافتند. روش ریش سفید و پادرمیانی، روشی غیر علمی اما موفق در بسیاری از پرونده های وصول مطالبات اشخاص از یکدیگر بوده است.

روش حقوقی وصول مطالبات آن است که به دنبال روش حقوقی و کیفری برای وصول طلب خود باشیم. روش حقوقی ، موقعی کاربرد داردکه یا روش غیر حقوقی به نتیجه ای منجر نشده باشد یا میزان دین و نوع رابطه حقوقی به گونه ای تعریف شده باشد که امکان استفاده از سایر روش ها موجود نباشد.

پیگیری وصول مطالبات از روش های حقوقی مستلزم آن است که اشخاص با ارائه ادله، وجود تعهد حقوقی را ثابت کنند.

چگونه شرکت ها ، نسبت به وصول مطالبات اقدام می کنند؟

راهکارها و نحوه وصول مطالبات شرکت ها یکی از مهم ترین اصول در کسب و کار های نوپا است. مهارتی است که می تواند تاثیر ژرف و شگرفی در سود و زیان شرکتها به خصوص شرکت های سهامی عام که انواع و اقسام مطالبات مشکوک الوصول و مطالبات معوق از پیمانکاران و کارفرمایان دارند، داشته باشند.

مذاکره با بدهکار نخستین گام در وصول مطالبات است. با شناخت نوع مشتری از لحاظ حقیقی و حقوقی و با توجه به ویژگی شغلی و صنفی مشتری حقوقی، می توان نسبت به وصول بدهی با موفقیت اقدام کرد. اگر امکان وصول مطالبات از طریق negotiation وجود نداشته باشد، اخطاریه ای توسط یک وکیل تنظیم می شود تا در آن، به بدهکار هشدار های لازم در صورت عدم پرداخت بدهی، اعلام گردد تا شفاف سازی شود.

مرحله ارسال اخطاریه در واقع نوعی اتمام حجت با بدهکار است و برای این خواهد بود که به وی تذکر لازم داده شود.

برخورد قانونی آخرین اقدام شرکت ها و پیمانکاران برای وصول مطالبات خود یا نقد کردن فاکتور و پاس کردن چک است. اگر شرکت از هیچ روشی به نتیجه مورد نظر نرسید، بایستی متوسل به اقدام قضایی شود. اقدام قضایی با مستند و مستدل بوده و شکوایه ایی که ارائه می شود، محکمه پسند باشد. برای وصول هر نوع مطالبه ای نمی توان تیپ خاصی از شکوایه را تنظیم کرد و بایستی با وکیل مجرب هماهنگی لازم انجام شود.

تنظیم و بررسی قرارداد وصول مطالبات کاری است که باید نزد وکیل مجرب انجام شود. این خدمات توسط هلدینگ ملاصدرا ارائه می شود.

قرارداد وصول مطالبات

هر شرکت یا شخص حقیقی سطح تحمل خاصی نسبت به عدم وصول مطالبات دارد. یعنی شما نمی توانید از تعداد قابل توجهی از وصول مطالبات خود چشم پوشی کنید. هر چقدر شرکت شما بزرگ تر و گردش مالی شما بیش تر باشد، مقاومت شما در برابر کاهش وصول مطالبات، بیش تر می شود. با این حال، همیشه توان و تحمل شرکت ها در برابر عدم وصول مطالبات، مشخص است و می تواند بحران زا باشد.

چشم پوشی از وصول مطالبات، مقدور نیست. چون همه بنگاه ها برای فعالیت نیاز به تامین نقدینگی و اعتبارات دارند. وقتی از یک قرارداد به عنوان قرارداد وصول مطالبات یاد می کنیم، نهادی که مهارت و نظام سازمان یافته ای برای تحصیل مطالبات از شخصیت های حقیقی و حقوقی دارد، متعهد می شود که در بازه زمانی مشخص، نسبت به وصول مطالبات از یک فرد یا شرکت اقدام کند. این قرارداد باید به درستی تنظیم شود و وظایف طرف قرارداد و قاضی مرضی الطرفین نیز تعیین شود.

چگونه مطالبات بانکی را وصول کنیم؟

بهترین روش وصول مطالبات از مشتریان را بانک ها و موسسات اعتباری به خوبی می دانند. چه دولتی باشند چه بانک های خصوصی سهامی عام در بازار بورس کشور. اگر مشتری به هر دلیلی از باز پرداخت تسهیلات، امتناع کند، بانک، وکیل سپرده گذاران بوده و باید حافظ منابع آنها باشد.

بنابراین مراتب از طریق قانونی پیگیری می شود. استمهال و احیا و تقسیط و مماشات و تخفیف و برخورد قانونی از طریق مراجع قضایی و ثبتی، ازجمله روش های وصول مطالبات بانکی در کشور است. واخواست سفته در صورت سفت بودن وثیقه از جمله اقدامات حقوقی است که بانک ها در دستور کار قرار می دهند.

برای وصول مطالبات تسهیلات گیرندگان نزد بانک ها، اگر ضمانت نامه یا وثیقه در رهن بانک باشد، نسبت به وصول مطالبه اقدام می شود. طبق ماده سی و چهارم قانون ثبت، به منظور وصول طلب که رویه طولانی دارد، مذاکره، مساعده و یا اقدام قانونی و حقوقی از جمله راهکار های پیگیری وصول مطالبات بانک ها اعلام شده است.

طبق ماده 15 قانون عملیات بانکداری بدون ربا، روش های وصول مطالبات قانونی از روش اسناد تجارتی و وثایق ملکی یا قرارداد های داخلی بانک ها پیگیری می شود. البته بانک ها به جر این روش، طریق دیگری ندارند. اقدامات قانونی و قضایی نیز گاها مثمر ثمر است.

وصول مطالبات غیر مستقیم چگونه است؟

طبق رای دیوان عدالت اداری، بانک و موسسات اعتباری بایستی مطالبات مستقیم خود را پس از سررسید و در صورت عدم برداشت از موجودی قابل برداشت هر یک از حساب های انفرادی مشتریان یا افرادی که ضامن آن ها شده اند، برداشت کرده و برداشت مطالبات غیر مستقیم از این حساب های بانکی، غیر مجاز است.

روش های حقوقی وصول مطالبات اشخاص حقیقی و حقوقی در اقتصاد ایران با توجه به تغییرات متعدد قوانین و بخشنامه ها و دستورالعمل ها و ظرافت های مالیاتی و بیمه ای و قضایی و بانکی، سبب می شود که متقاضیان وصول مطالبات به مراکز حقوقی و مشاوره که کارشناسان مجرب دارند، مراجعه کنند تا خود را از پیچ و خم های اداری و قضایی، رها کنند. هلدینگ ملاصدرا در این زمینه، خدمات کاملی در اختیار متقاضیان قرار می دهد.

در اقتصاد ایران 1400 که اقتصاد از بانک پایه به سرمایه پایه و رونق دولت الکترونیک و هوشمندسازی فرآیندها در حال گذار است، برون سپاری نیاز های حقوقی و حسابداری و ثبتی و امثالهم، نیاز مهم فعالان اقتصادی و مودیان مالیاتی است.

مخاطب گرامی

هلدینگ ملاصدرا در زمینه اخذ مجوز کسب صنفی برای مشتاقان در سراسر کشور فعالیت دارد. هم چنین دریافت گواهینامه های بین المللی ، ثبت برند، ثبت هر نوع شرکت و تعاونی در سراسر کشور ، از دیگر فعالیت های موفق این مجموعه است. برای انجام و پیگیری مسائل اداری مربوط به این موضوعات، می توانید از خدمات کارشناسان مجرب ما با پرونده های موفق در سال های اخیر، بهره مند شوید که مشاوره و اخذ مجوز کار ایمن و اخذ رتبه و گرید پیمانکاری و اخذ پروانه کسب بازاریابی شبکه ای نیز از جمله آن موارد است.

لینک این گفتار را از طریق کانال ها و گروه هایی که در شبکه های اجتماعی عضو هستید، به اطلاع همکاران و فعالان کسب و کار برسانید. اینستاگرام و تلگرام هلدینگ ملاصدرا را فالو کنید تا هر روز در جریان جدید ترین گزارش ها و اخبار این هلدینگ در ارائه خدمات مشاوره حقوقی و مالیاتی به فعالان کسب و کار ایران عصر 1400 باشید.