ترتیب طرح افزایش سرمایه شرکت در مجمع عمومی فوق العاده

طرح افزایش سرمایه شرکت در مجمع عمومی فوق العاده ، به پیشنهاد هیئت مدیره به عمل می آید. پیشنهاد هیئت مدیره راجع به افزایش سرمایه شرکت باید متضمن نکات آتی الذکر باشد :

1- توجیه لزوم افزایش سرمایه
2- شامل گزارشی درباره امور شرکت از بدو سال مالی در جریان ( جاری ) .
3- اگر تا تشکیل مجمع عمومی فوق العاده، مجمع عمومی عادی نسبت به حساب های سال مالی قبل تصمیم نگرفته باشد، گزارشی حاکی از وضع شرکت از ابتدای سال مالی قبل باشد.

4- گزارش بازرس یا بازرسان باید شامل اظهارنظر درباره پیشنهاد هیئت مدیره باشد.

مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام، پس از قرائت گزارش بازرس یا بازرسان باید در مورد افزایش سرمایه شرکت اتخاذ تصمیم کند.
مجمع عمومی فوق العاده که در مورد افزایش سرمایه شرکت اتخاذ تصمیم می کند، باید شرایط مربوط به فروش سهام جدید و تایدیه قیمت آن را تعیین و یا اختیار تعیین آن را به هیئت مدیره واگذار نماید.

نکته:

مجمع عمومی فوق العاده می تواند به هیئت مدیره اجازه دهد ظرف مدت معینی که نباید از پنج سال تجاوز کند، سرمایه شرکت را تا میزان معینی به یکی از طرق قانونی افزایش دهد.

هیئت مدیره هر طریق قانونی را برای افزایش سرمایه شرکت به کار بندد، در هر حال مکلف است در هر نوبت پس از عملی ساختن افزایش سرمایه، حداکثر ظرف یک ماه ، مراتب را ضمن اصلاح اساسنامه شرکت در قسمت مربوط به مقدار سرمایه ثبت شده شرکت، به مرجع ثبت شرکت ها اعلام کند تا پس از ثبت، برای اطلاع عمومی آگهی شود.
افزایش سرمایه شرکت بایستی به تصویب مجمع عمومی فوق العاده شرکت برسد و به دستور ماده 164 لایحه قانونی اصلاح قانونی تجارت :

” اساسنامه شرکت نمی تواند متضمن اختیار افزایش سرمایه برای هیئت مدیره باشد ” .

افزایش سرمایه و شرایط آن چیست ؟

افزایش سرمایه شرکت به دو طریق مختلف می باشد، از قرار ذیل :
1- افزایش سرمایه از طریق صدور سهام جدید
2- افزایش سرمایه با بالا بردن مبلغ اسمی سهام موجود
افزایش سرمایه شرکت فقط موقعی امکان پذیر است که سرمایه قبلی شرکت تماماَ تادیه شده باشد. ماده 165 لایحه قانونی اصلاح قانون تجارت می گوید :
” مادام که سرمایه قبلی شرکت تماماَ تادیه نشده است، افزایش سرمایه شرکت ، تحت هیچ عنوانی مجاز نخواهد بود”

موارد افزایش سرمایه شرکت از طریق صدور سهام جدید

این موارد را باهم بررسی می کنیم:

– اول : افزایش سرمایه در شرکت های سهامی

در شرکت های سهامی، پس از اتخاذ تصمیم مجمع عمومی فوق العاده راجع به افزایش سرمایه از طریق انتشار سهم جدید، باید مراتب از طریق نشر آگهی در روزنامه کثیرالانتشاری که آگهی های مربوط به شرکت در آن نشر می گردد، به اطلاع صاحبان سهام برسد. در این آگهی باید اطلاعات مربوط به نکات زیرین ذکر شود :
1- مبلغ افزایش سرمایه
2- مبلغ اسمی سهام جدید
3- حسب مورد، اضافه ارزش سهم

4- تعداد سهامی که هر صاحب سهم به نسبت سهام خود، حق تقدم در خرید آن ها دارد.
5- مهلت پذیره نویسی
6- نحوه پرداخت
در صورتی که برای سهام جدید، شرایط خاصی در نظر گرفته شده باشد، چگونگی این شرایط در آگهی ذکر خواهد شد.

– دوم : افزایش سرمایه در شرکت های سهامی عام

در شرکت های سهامی عام ، پس از اتخاذ تصمیم مجمع عمومی فوق العاده راجع به افزایش سرمایه از طریق انتشار سهم جدید، باید مراتب از طریق نشر آگهی در روزنامه کثیرالانتشاری که آگهی های مربوط به شرکت در آن نشر می گردد ، به اطلاع صاحبان سهام برسد.

در این آگهی باید اطلاعات مربوط به مراتب ذیل ذکر گردد :
1- مبلغ افزایش سرمایه
2- مبلغ اسمی سهام جدید

3- حسب مورد ، مبلغ اضافه ارزش سهام
4- تعداد سهامی که هر صاحب سهم به نسبت سهام خود، حق تقدم در خرید آن ها دارد.
5- مهلت پذیره نویسی
6- نحوه پرداخت

و در آگهی قید شود که صاحبان سهام بی نام ، برای دریافت گواهینامه حق خرید سهامی که حق تقدم در خرید آن را دارند، ظرف مهلت معینی که نباید کم تر از بیست روز باشد، به مراکزی که از طرف شرکت تعیین و در آگهی قید شده است مراجعه کنند.
برای صاحبان سهام بانام، گواهینامه های حق خرید باید توسط پست سفارشی ارسال گردد.

طرح اعلامیه پذیره نویسی عمومی سهام جدید و ضمائم آن

طرح اعلامیه پذیره نویسی عمومی سهام جدید در شرکت های سهامی عام، باید به امضای دارندگان امضای مجاز شرکت برسد و قبل از عرضه کردن سهام جدید برای پذیره نویسی عمومی، ابتدا طرح مذکور باید به مرجع ثبت شرکت ها تسلیم و رسید دریافت کنند.

طرح اعلامیه پذیره نویسی عمومی سهام جدید، باید مشتمل بر نکات ذیل باشد:

1- نام و شماره ثبت شرکت
2- موضوع شرکت و نوع فعالیت های آن

3- مرکز اصلی شرکت و در صورت وجود شعب ،  نشانی شعب آن
4- در صورتی که شرکت برای مدت محدود تشکیل شده باشد، تاریخ انقضای مدت
5- مبلغ سرمایه شرکت قبل از افزایش سرمایه
6- اگر سهام ممتاز منتشر شده باشد، تعداد و امتیازات آن
7- هویت کامل اعضای هیئت مدیره و مدیرعامل
8- شرایط حضور و حق رای صاحبان سهام در مجامع عمومی
9- مقررات اساسنامه راجع به تقسیم سود و تشکیل اندوخته و تقسیم دارایی بعد از تصفیه
10- مبلغ و تعداد اوراق قرضه قابل تبدیل به سهم که شرکت منتشر کرده است و مهلت و شرایط تبدیل اوراق قرضه به سهم

سایر نکات مهمی که باید درنظر گرفته شود:

11- مبلغ بازپرداخت نشده انواع دیگر اوراق قرضه ای که شرکت منتشر کرده است و تضمینات مربوط به آن
12- مبلغ دیون شرکت و همچنین مبلغ دیون اشخاص ثالث که توسط شرکت تضمین شده است .
13- مبلغ افزایش سرمایه
14- تعداد و نوع سهام جدیدی که صاحبان سهام ، با استفاده از حق تقدم خود تعهد کرده اند.
15- تاریخ شروع و خاتمه مهلت پذیره نویسی
16- مبلغ اسمی و نوع سهامی که باید تعهد شود و حسب مورد، مبلغ اضافه ارزش سهم
17- حداقل تعداد سهامی که هنگام پذیره نویسی باید تعهد شود.

18- نام بانک و مشخصات حساب سپرده ای که وجوه لازم باید در آن واریز و پرداخت شود.
19- ذکر نام روزنامه کثیرالانتشاری که اطلاعیه ها و آگهی های شرکت در آن نشر می شود.
20- و آخرین ترازنامه و حساب سود و زیان شرکت که به تصویب مجمع عمومی عادی رسیده است، باید ضمیمه طرح

اعلامیه پذیره نویسی عمومی سهام جدید، به مرجع ثبت شرکت ها تسلیم گردد.
در صورتی که شرکت تا آن موقع، ترازنامه و حساب سود و زیان تنظیم نکرده باشد، این نکته باید در اعلامیه پذیره نویسی قید گردد.

• تحصیل اجازه انتشار اعلامیه پذیره نویسی عمومی سهام جدید و انتشار آن

مرجع مربوطه پس از وصول طرح اعلامیه پذیره نویسی سهام جدید و ضمائم آن ( از قبیل اظهارنامه درخواست ثبت افزایش سرمایه، اوراق تعهد سهم ، آخرین ترازنامه و حساب سود و زیان شرکت ، نسخه ای از روزنامه ، که آگهی افزایش سرمایه در آن منتشر شده است ) و تطبیق مندرجات آن ها با مقررات قانونی، اجازه انتشار اعلامیه پذیره نویسی سهام جدید را صادر خواهد نمود.

اعلامیه پذیره نویسی عمومی سهام جدید، باید علاوه بر روزنامه کثیرالانتشاری که آگهی های شرکت در آن نشر می گردد، اقلاَ در دو روزنامه کثیرالانتشار دیگری آگهی شود و نیز در بانکی که تعهد سهام ، در نزد آن به عمل می آید، در معرض دید علاقه مندان قرار داده شود.

در اعلامیه پذیره نویسی باید قید شود که آخرین ترازنامه و حساب سود و زیان شرکت که به تصویب مجمع عمومی عادی رسیده است، در نزد مرجع مربوطه و در مرکز شرکت برای مراجعه علاقمندان آماده است.
در اعلامیه پذیره نویسی عمومی سهام جدید، باید علاوه بر روزنامه کثیرالانتشاری که آگهی های شرکت در آن نشر می گردد، اقلاَ در دو روزنامه کثیرالانتشار دیگری آگهی شود و نیز در بانکی که تعهد سهام ، در نزد آن به عمل می آید، در معرض دید علاقه مندان قرار داده شود.
در اعلامیه پذیره نویسی باید قید شود که آخرین ترازنامه و حساب سود و زیان شرکت که به تصویب مجمع عمومی عادی رسیده است ، در نزد مرجع فوق الذکر و در مرکز شرکت برای مراجعه علاقه مندان آماده است.

• تهیه ورقه تعهد خرید سهم

پذیره نویسی عمومی سهام جدید به موجب ورقه تعهد خرید سهم که باید شامل نکات ذیل باشد، به عمل خواهد آمد :
1- نام و موضوع و مرکز اصلی و شماره ثبت شرکت
2- سرمایه شرکت قبل از افزایش سرمایه
3- مبلغ افزایش سرمایه
4- شماره و تاریخ اجازه انتشار اعلامیه پذیره نویسی سهام جدید و مرجع صدور آن
5- تعداد و نوع سهامی که بهای سهم در آن پرداخت می شود.
6- نام بانک و شماره حسابی که بهای سهم در آن پرداخت می شود.
7- هویت و نشانی کامل پذیره نویس .

ورقه تعهد سهم در دو نسخه تنظیم و با قید تاریخ به امضای پذیره نویس یا قائم مقام قانونی او می رسد.
نسخه اول نزد بانک نگاهداری و نسخه دوم با قید رسید وجه و مهر و امضای بانک به پذیره نویس تسلیم می شود.
در صورتی که ورقه تعهد خرید سهم جدید را شخصی برای دیگری امضاء کند، هویت و نشانی کامل و سمت امضاء کننده قید و مدرک سمت از او اخذ و ضمیمه ورقه خواهد شد.

امضای ورقه تعهد خرید سهم جدید، به خودی خود مستلزم قبول اساسنامه شرکت و تصمیمات مجامع عمومی صاحبان سهام می باشد.

خریداران سهام جدید شرکت، ظرف مهلتی که در اعلامیه پذیره نویسی عمومی سهام جدید معین شده است، و نباید کم تر از دو ماه باشد، به بانک مراجعه و ورقه تعهد خرید سهم جدید را امضاء کرده و مبلغی را که باید پرداخته شود، تادیه و رسید دریافت خواهند کرد.

سهام جدیدی که در قبال افزایش سرمایه صادر می شود، باید هنگام پذیره نویسی بر حسب مورد، کلاَ پرداخته یا تهاتر شود و فقط در شرکت های سهامی خاص، تادیه مبلغ اسمی سهام جدید به غیرنقد ، مجاز است.

• افزایش سرمایه شرکت در اثر تبدیل اوراق قرضه به سهام

اوراق قرضه ممکن است قابل تبدیل به سهام شرکت باشد. در این صورت مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام که اجازه انتشار اوراق قرضه را می دهد، شرایط و مهلتی را که طی آن دارندگان این گونه اوراق قرضه خواهند توانست اوراق خود را به سهام شرکت تبدیل کنند، تعیین و اجازه افزایش سرمایه را به هیئت مدیره خواهد داد.

در پایان مهلت مقرر، معادل مبلغ بازپرداخت نشده اوراق قرضه ای که جهت تبدیل به سهام شرکت، عرضه شده است ، سرمایه شرکت را افزایش داده و پس از ثبت این افزایش در دفتر ثبت شرکت ها در مرجع فوق الذکر، سهام جدید صادر و به دارندگان اوراق مذکور، معادل مبلغ بازپرداخت نشده اوراقی که به شرکت تسلیم کرده اند، سهم خواهد داد.

• عدم ثبت افزایش سرمایه شرکت

هر گاه افزایش سرمایه شرکت نه ماه از تاریخ تسلیم طرح اعلامیه پذیره نویسی مذکور در ماده 174 لایحه قانونی تجارت به مرجع مشخص شده به ثبت نرسد، به درخواست هر یک از پذیره نویسان سهام جدید، مرجع ثبت شرکت که طرح اعلامیه پذیره نویسی به آن تسلیم شده است، گواهینامه ای حاکی از عدم ثبت افزایش سرمایه شرکت صادر و به بانکی که تعهد سهام و تادیه وجوه در آن به عمل آمده است ارسال می دارد، تا اشخاصی که سهام جدید را پذیره نویسی کرده اند به بانک مراجعه و وجوه پرداختی خود را مسترد دارند.

در این صورت هر گونه هزینه ای که برای افزایش سرمایه شرکت پرداخت یا تعهد شده باشد، به عهده شرکت قرار می گیرد. ( ماده 182 لایحه ) بدین جهت است که در ماده 184 لایحه قانونی تجارت تصریح شده است :” وجوهی که به حساب افزایش سرمایه تادیه می شود باید در حساب سپرده مخصوصی نگاهداری شود.

تامین و توقیف و انتقال وجوه مزبور به حساب های شرکت، ممکن نیست مگر پس از به ثبت رسیدن افزایش سرمایه شرکت “.

تا بدین وسیله از مصرف وجوه واریزی به حساب سپرده مخصوص، جلوگیری شده و در صورت صدور گواهی عدم ثبت افزایش سرمایه شرکت، امکان استرداد وجوه واریزی به حساب سپرده به پرداخت کنندگان آن وجود داشته باشد .

• افزایش سرمایه شرکت از طریق بالا بردن مبلغ اسمی سهام موجود

طریق دیگر افزایش سرمایه شرکت، بالا بردن مبلغ اسمی سهام موجود شرکت می باشد. این طریقه افزایش سرمایه شرکت، در صورتی که برای صاحبان سهام ایجاد تعهد کند، ممکن نخواهد بود. زیرا طبق ماده 94 لایحه قانونی مذکور، هیچ مجمع عمومی با هیچ اکثریتی نمی تواند بر تعهدات صاحبان سهام بیفزاید.

ولی بر این اصل در ماده 159 لایحه قانونی مورد بحث استثنایی پیش بینی شده و می گوید : مگر آن که کلیه صاحبان سهام با افزایش سرمایه موافق باشند.

اصطلاح ( کلیه صاحبان سهام ) را نباید با حاضرین در مجامع عمومی شرکت ها اشتباه کرد. زیرا منظور مقنن از کلیه صاحبان سهام ، در واقع صد در صد سهامداران شرکت است در صورتی که در مجامع عمومی شرکت های سهامی، ممکن است صد در صد صاحبان سهام حضور نداشته باشند.

پرداخت نقدی کلیه افزایش سرمایه : برای افزایش سرمایه از طریق بالا بردن مبلغ اسمی سهام موجود، باید کلیه افزایش سرمایه نقداَ پرداخت شود.

به مستفاد از مصرحات تبصره 1 ماده 158 لایحه قانونی تجارت، در شرکت های سهامی خاص نیز باید در موردی که افزایش سرمایه از طریق بالا بردن مبلغ اسمی سهام موجود صورت می گیرد ، کلیه افزایش سرمایه نقداَ پرداخت شود. زیرا تبصره مذکور به افزایش سرمایه از طریق صدور سهام جدید است، نه از طریق بالا بردن مبلغ اسمی سهام موجود چه ؟ تبصره 1 ماده 158 می گوید : ” فقط در شرکت های سهامی خاص، تادیه مبلغ اسمی سهام جدید به غیرنقد نیز مجاز است .”

• ثبت افزایش سرمایه در شرکت های سهامی خاص

برای ثبت افزایش سرمایه در شرکت های سهامی خاص، فقط تسلیم اظهارنامه به ضمیمه مدارک ذیل به مرجع مربوطه کافی است :
– صورتجلسه مجمع عمومی فوق العاده که افزایش سرمایه را تصویب نموده یا اجازه آن را به هیئت مدیره داده است و در صورت اخیر، هیئت مدیره که افزایش سرمایه را مورد تصویب قرار داده است، صورتجلسه آن هیئت .

– یک نسخه از روزنامه ای که آگهی مذکور در ماده 169 لایحه قانونی یعنی آگهی مربوط به انتشار تصمیم مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام راجع به افزایش سرمایه از طریق انتشار سهام جدید، در آن نشر گردیده است.

– اظهارنامه مشعر بر فروش کلیه سهام جدید و در صورتی که سهام جدید امتیازاتی داشته باشد، باید شرح امتیازات و موجبات آن در اظهارنامه قید شود.

– در صورتی که قسمتی از افزایش سرمایه به صورت غیرنقد باشد، باید تمام قسمت غیرنقد تحویل گردد و با رعایت ماده 182 لایحه قانونی در زمینه عدم ثبت افزایش سرمایه شرکت و قابل استرداد بودن آن، به تصویب مجمع عمومی فوق العاده رسیده باشد.

مجمع عمومی فوق العاده شرکت در این مورد با حضور صاحبان سهام شرکت و پذیره نویسان سهام جدید، تشکیل شده و رعایت مقررات مواد 77 لغایت 81 لایحه قانونی تجارت در آن قسمت که به آورده غیرنقدی مربوط می شود، الزامی خواهد بود و یک نسخه از صورتجلسه مجمع عمومی فوق العاده باید به اظهارنامه ثبت افزایش سرمایه شرکت ضمیمه شود.

اظهارنامه های مذکور باید به امضای کلیه اعضای هیئت مدیره رسیده باشد.
سایر ترتیبات اقدام همان است که درباره شرکت های سهامی عام شرح داده شده و در ارتباط با شرکت های سهامی خاص، قابل اعمال است.